بررسی تطبیقی نماد پرنده در ارتباط با ایزدبانوی بزرگ در قالی های یلمه

قالی یلمه که متعلق به طایفه ی ترک زبان یلمه ی قشقایی است یکی از برجسته ترین صنایع دستی ایران به شمار می آید. نقوش این قالی همچون دیگر انواع قالی های عشایری به صورت ذهنی و در قالب هندسی بافته می شود. یکی از نقوش رایج این نوع قالی نقشی است که در این پایان نامه با بررسی تطبیقی کوشیده می شود به عنوان نقش پرنده شناسایی شود و قدمت آن در کهن ترن صورت های مشابه شناسایی گردد و نیز با ایزدبانو پرنده مرتبط شود. این فرم به همراه نقوش هندسی همچون نقوش mشکل، زیگزاگ، ضربدر، شطرنجی مشاهده می شود. فرم پرنده به همراه نقوش هندسی ذکرشده، از هزاران سال پیش به صورت ظروف و مجسمه های آئینی متعلق به ایزدبانو پرنده تکرار شده است و براین اساس به نظر محققین از نمادهای او به شمار می آید. ایزدبانو پرنده یکی از تجلیات ایزدبانوی بزرگ است که با آب، باران و حاصلخیزی ارتباط دارد. ایزدبانوی بزرگ خدای مونثی است که او را مسئول تولد، مرگ، تجدید حیات و تداوم نسل انسان ها، حیوانات و گیاهان می دانسته اند. در روش نمادشناسی تطبیقی کوشیده می شود ارتباط این نقش با موضوع ایزدبانو پرنده به رغم قدمت چندهزارساله ی آن نشان داده شود و توضیح دهیم که چنین نمادپردازی هایی به رغم آن که معنایکهن خود را از دست داده اند و بافندگان این نقوش دیگر چنین معنایی نمی شناسند، اما همچنان تکرار شده اند و کاربرد مستمر آن ها نشان از اهمیت چنین نقوشی از آغاز کاربرد آن تا کنون به عنوان میراث فرهنگینزد بافندگان این منطقه داشته است. در این راستا معنای حاصله صرفاً بر اساس باور امروزی بافندگان بدست نیامده است و با توجه به تاریخ تصویر و بررسی تطبیقی انجام شده، این نماد در نظام نمادین فرهنگی کهن تفسیر شده است.